W 2022 roku wprowadzono istotne zmiany prawne, które wpłynęły na zasady zawieszania działalności gospodarczej oraz naliczania składki zdrowotnej. Jedną z najważniejszych modyfikacji było powiązanie wysokości składki zdrowotnej z dochodem lub przychodem przedsiębiorcy, co oznacza, że osoby prowadzące działalność gospodarczą muszą obliczać składkę na podstawie rzeczywistych wyników finansowych.
Od czego zależy wysokość składki zdrowotnej?
Od 2022 roku składka zdrowotna uzależniona jest od wysokości:
przychodu – w przypadku ryczałtowców;
dochodu – w przypadku podatku liniowego lub skali podatkowej.
Nowe przepisy wprowadziły możliwość zawieszenia działalności gospodarczej na czas nieokreślony, co jest szczególnie korzystne dla przedsiębiorców, którzy napotykają na przejściowe trudności finansowe lub prowadzą działalność sezonową. Dzięki temu zawieszenie działalności stało się bardziej elastyczne, pozwalając na lepsze dostosowanie do indywidualnych potrzeb przedsiębiorców. Te zmiany mają na celu ułatwienie prowadzenia działalności gospodarczej oraz optymalizację obciążeń finansowych związanych ze składkami zdrowotnymi, co może przynieść znaczną ulgę przedsiębiorcom w trudnych ekonomicznie okresach.
Składka zdrowotna w okresie zawieszenia działalności
Jednym z kluczowych aspektów zawieszenia działalności gospodarczej jest to, że przychody i koszty związane z działalnością uzyskane w okresie zawieszenia nie są uwzględniane w kalkulacji składki zdrowotnej.
Wynika to z art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych, zgodnie z którym osoby które zawiesiły działalność gospodarczą, zostały wyłączone z kategorii osób prowadzących działalność gospodarczą. W związku z tym, że nie przewidziano dla nich odrębnego tytułu ubezpieczeniowego, nie są zobowiązane do odprowadzanie składki zdrowotnej w czasie zawieszenia.
Przychody z tytułu sprzedaży środków trwałych i wyposażenia, które zostały uzyskane podczas zawieszenia, nie zwiększają podstawy składki zdrowotnej.
Zgodnie z art. 81 ust. 2 zd ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych, przychody i koszty osiągnięte w czasie zawieszenia działalności nie są uwzględniane w dochodzie oskładkowanym składką zdrowotną.
Analogiczne zastosowanie dla przedsiębiorców rozliczających się w ramach ryczałtu.
Jest to szczególnie ważne dla przedsiębiorców, którzy mogą w tym czasie regulować zobowiązania powstałe przed zawieszeniem lub sprzedawać majątek firmy.
Prawo do świadczeń zdrowotnych wygasa po 30 dniach od dnia ustania okresu podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu. Dlatego, jeśli chcesz mieć prawo do świadczeń zdrowotnych w okresie zawieszenia, powinieneś zgłosić się dobrowolnie do ubezpieczeń do Narodowego Funduszu Zdrowia (jeśli nie jesteś ubezpieczony z innego tytułu np. umowy o pracę albo zlecenia)
Praktyczne aspekty zawieszenia działalności
Podczas zawieszenia działalności gospodarczej przedsiębiorca może wykonywać określone czynności, które nie są uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Dozwolone są m.in. przyjmowanie należności oraz regulowanie zobowiązań powstałych przed datą zawieszenia, zbywanie własnych środków trwałych i wyposażenia, a także osiąganie przychodów finansowych z działalności prowadzonej przed zawieszeniem. Dodatkowo przedsiębiorca ma prawo wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zabezpieczenia źródła przychodów, co może obejmować ponoszenie kosztów podatkowych.
Ważne
Zanim złożysz wniosek o zawieszenie działalności gospodarczej, zastanów się, z jakim dniem chcesz to zrobić. Jeżeli zawiesisz działalność w trakcie miesiąca, będziesz musiał opłacić składkę zdrowotną za cały miesiąc.
Przykład:
Zawieszenie działalności 30.04.2024 – składka zdrowotna płatna za kwiecień w pełnej wysokości
Zawieszenie działalności 3.05.2024 – składka zdrowotna płatna za maj w pełnej wysokości
Sprawdźmy jak to wygląda na poszczególnych przykładach:
Przykład 1: Pani Maria prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem. W maju 2023 roku zawiesiła działalność na trzy miesiące, zaczynając od 1 czerwca. 5 czerwca sprzedała komputer, który był środkiem trwałym jej firmy, za kwotę 8 000 zł. Czy ta sprzedaż wpłynie na wysokość składki zdrowotnej?
Analiza: Przychód ze sprzedaży komputera, uzyskany w okresie zawieszenia działalności, nie zwiększy podstawy składki zdrowotnej. Oznacza to, że Pani Maria nie będzie musiała płacić wyższej składki zdrowotnej z tego tytułu, a sprzedaż ta pozostaje neutralna w kontekście rozliczeń z ZUS.
Przykład 2: Pan Michał prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną skalą podatkową. W marcu 2023 roku osiągnął dochód 40 000 zł, z czego 15 000 zł pochodziło ze sprzedaży samochodu będącego środkiem trwałym. W kwietniu zawiesił działalność na cztery miesiące. W maju sprzedał kolejny środek trwały – meble biurowe – za 20 000 zł. Jak te transakcje wpłyną na składkę zdrowotną?
Analiza: Przychód ze sprzedaży samochodu przed zawieszeniem działalności zwiększy podstawę wyliczenia składki zdrowotnej. Natomiast przychód ze sprzedaży mebli biurowych w okresie zawieszenia nie wpłynie na wysokość składki zdrowotnej. Pan Michał będzie musiał uwzględnić przychód ze sprzedaży samochodu w podstawie składki zdrowotnej, ale przychód ze sprzedaży mebli nie będzie miał takiego wpływu.
Przykład 3: Pani Anna, prowadząca działalność opodatkowaną podatkiem liniowym, zawiesiła działalność od 1 września 2023 roku na sześć miesięcy. 10 września sprzedała lokal użytkowy za 150 000 zł. Czy ta transakcja wpłynie na jej obowiązek opłacenia składki zdrowotnej?
Analiza: Przychód ze sprzedaży lokalu użytkowego uzyskany w okresie zawieszenia działalności nie zwiększy podstawy wyliczenia składki zdrowotnej. W związku z tym Pani Anna nie będzie musiała płacić dodatkowej składki zdrowotnej od tego przychodu, a transakcja ta będzie neutralna w kontekście składki zdrowotnej.
Każdy z powyższych przykładów ilustruje, że przychody uzyskane ze sprzedaży środków trwałych w okresie zawieszenia działalności nie wpływają na podstawę wyliczenia składki zdrowotnej.
Przedsiębiorcy powinni jednak pamiętać, że przychody ze sprzedaży przed zawieszeniem działalności mają wpływ na składkę zdrowotną.
Podsumowanie
Zawieszenie działalności gospodarczej jest korzystnym rozwiązaniem dla przedsiębiorców, którzy chcą zoptymalizować swoje koszty, w tym składkę zdrowotną. Przychody i koszty poniesione w okresie zawieszenia nie wpływają na kalkulację składki zdrowotnej, co umożliwia przedsiębiorcom uniknięcie dodatkowych obciążeń finansowych. Kluczowe jest jednak zrozumienie przepisów i skorzystanie z dostępnych możliwości w sposób zgodny z prawem.