Jednym z kluczowych aspektów prowadzenia działalności gospodarczej, zarządzania finansami osobistymi, ale też po prostu rozliczeń podatkowych jest rozumienie różnicy między przychodem a dochodem. Błędem jest używanie tych terminów zamiennie, co więcej ich właściwe rozróżnienie ma istotne znaczenie dla przedsiębiorców, ale też pracowników. W tym tekście poznasz te różnice i otrzymasz wiedzę, która ustrzeże Cię od popełniania tych błędów ponownie.
Przychód a dochód – podstawowe definicje
Jeśli zadajesz sobie pytanie: co to jest przychód a dochód? to jesteś w dobrym miejscu. Przychód to ogólna kwota, jaką firma lub osoba otrzymuje z tytuły sprzedaży towarów, sług lub innych form działalności. Przychód jest początkiem, jest kwotą początkową, zanim zostaną uwzględnione jakiekolwiek koszty związane z jego uzyskaniem. Mówiąc dokładniej, w przypadku firmy, przychodem będzie całość kwot uzyskanych od klientów za sprzedane produktu lub usługi. A jeśli chodzi o osoby fizyczne (np. pracownik) – przychodem będzie wynagrodzenie brutto, czyli cała kwota, którą pracodawca powinien jej zapłacić.
Jak już się pewnie domyślasz dochód, to kwota, która pozostaje po odliczeniu wszelkich kosztów związanych z uzyskaniem przychodu. Dla przedsiębiorstwa będą to wszelkie wydatki operacyjne – np. wynagrodzenia dla pracowników, koszty materiałów, najmu lokalu, ale też podatki. Dochodem można śmiało nazwać to, co pozostaje nam do dyspozycji po pokryciu wszystkich zobowiązań.
Dochód a przychód – różnica na przykładzie
Aby lepiej zrozumieć powyższe tłumaczenie, warto przeanalizować prosty przykład. Wyobraźmy sobie, że prowadzimy mały sklep. W danym miesiącu sprzedaliśmy towar o łącznej wartości 50 000 zł. Ta kwota będzie naszym przychodem. Prowadzenie biznesu wymaga od nas poniesienia pewnych kosztów – zakup towaru, wynagrodzenie pracowników, wynajem lokalu, inne koszty operacyjne (np. promocja w lokalnej prasie). Po odjęciu wszystkich tych wydatków zostaje nam 10 000 zł – i to jest właśnie nasz dochód.
Dlatego przede wszystkim wysokość przychodu nie mówi nam o naszej rzeczywistej sytuacji jako przedsiębiorców oraz możemy też odnotowywać ujemny przychód (dzieje się to w momencie kiedy koszty go przewyższają) i wówczas mówimy o stracie.
Dochód a przychód – umowa o pracę
Tak jak już wcześniej zostało wspomniane różnica między dochodem a przychodem nie dotyczy wyłącznie przedsiębiorców, tak naprawdę dotyczy każdego, kto pracuje. Przychód pracownika, to wynagrodzenie brutto – jest to pełna wartość zanim zostaną odliczone podatki i składki na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne. Co za tym idzie dochód pracownika, to wynagrodzenie netto, czyli kwota którą pracownik otrzymuje na tzw. rękę, po potrąceniu wszystkich zobowiązań.
Dochód a przychód pracownika istotnie się różni ponieważ jeśli zarabiamy brutto 5 000 zł, to po odjęciu składek na ZUS oraz zaliczki na podatek dochodowy nasze wynagrodzenie netto może wynosić około 3 500 zł.
Jakie znaczenie ma różnica między przychodem a dochodem w podatkach?
W Polsce przedsiębiorcy są zobowiązani do obliczenia podatku dochodowego na podstawie dochodu, nie zaś przychodu. Oznacza to, że aby ustalić podstawę opodatkowania, należy od przychodów odjąć wszystkie koszty uzyskania przychodu. Dopiero od tak ustalonego dochodu naliczany jest podatek dochodowy, który przedsiębiorca ma obowiązek zapłacić.Polscy przedsiębiorcy mogą wybrać formę opodatkowania dochodu spośród kilku różnych form:
- Skala podatkowa (podatek progresywny) – jest to najbardziej powszechna forma opodatkowania. Podatek dochodowy obliczany jest według dwóch stawek: 12% dla dochodów do kwoty 120 000 zł rocznie oraz 32% dla dochodów powyżej tej kwoty. Przedsiębiorcy mogą w tej formie rozliczać wszystkie koszty uzyskania przychodu, co może znacznie obniżyć ich zobowiązania podatkowe.
- Podatek liniowy – to forma opodatkowania, w której dochód jest opodatkowany stałą stawką 19%, niezależnie od jego wysokości. Jest to korzystne dla przedsiębiorców osiągających wyższe dochody, ponieważ unika się skokowego wzrostu stawki podatku, jak w przypadku skali podatkowej. Podobnie jak w skali podatkowej, przedsiębiorcy mogą odliczać koszty uzyskania przychodu.
- Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – w tej formie opodatkowania przedsiębiorca nie rozlicza kosztów uzyskania przychodu, a podatek płaci od całości przychodów. Stawka podatku zależy od rodzaju prowadzonej działalności i może wynosić od 2% do 17%. Jest to uproszczona forma rozliczeń, która nie wymaga prowadzenia pełnej księgowości, ale może być mniej korzystna dla firm ponoszących duże koszty, ponieważ brak możliwości ich odliczenia zwiększa podstawę opodatkowania.
Ryczałt a różnica między przychodem a dochodem
Dlaczego właśnie tę formę warto wyróżnić? Ponieważ dla przedsiębiorców, którzy wybiorą ryczałt, kluczowa różnica polega na tym, że w tej formie opodatkowania nie bierze się pod uwagę dochodu, a jedynie przychód. To fundamentalne rozróżnienie, ponieważ podatek ryczałtowy oblicza się na podstawie całkowitego przychodu, bez możliwości odliczenia kosztów uzyskania przychodu, co czyni tę formę opodatkowania zupełnie odmienną od opodatkowania opartego na dochodzie.
Warto tutaj także posłużyć się przykładem dla lepszego zrozumienia. W przypadku ryczałtu, nie uwzględniamy kosztów (za wynagrodzenie dla pracowników, kosztu wynajmu etc.). Podatek jest naliczany od całej kwoty przychodu (np. tak jak w przykładzie wyżej od 50 000 tys.), niezależnie od poniesionych wydatków. Stawka podatku w ryczałcie zależy od rodzaju działalności, np. 8,5%, 12% lub 15%. Zakładając, że nasza działalność objęta jest stawką 8,5%, podatek wyniesie 4250 zł (8,5% z 50 000 zł). W tradycyjnym modelu opodatkowania, przy dochodzie 10 000 zł, podatek byłby niższy.
Dochód w kontekście PIT
Dochód w kontekście rozliczenia PIT jest jednym z najważniejszych elementów, który determinuje, ile podatku musimy zapłacić jako osoby fizyczne. Co roku musimy podejść do wyzwania, jakim jest rozliczenie podatkowe poprzez formularz PIT, który uwzględnia zarówno przychód, jak i koszty jego uzyskania (np. składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, ale też koszty dojazdu do pracy czy ulgi podatkowe). Dopiero po ich odliczeniu otrzymujemy nasz dochód, na podstawie którego wyliczany jest należny podatek.
Rozliczenie PIT (podatek dochodowy od osób fizycznych) uwzględnia cały proces zmiany wynagrodzenia z brutto w netto tj. od przychodu, przez koszty uzyskania, aż po ustalenie dochodu, od którego nalicza się podatek. Właściwe zrozumienie tej różnicy jest kluczowe, ponieważ pozwala nie tylko lepiej zarządzać swoimi finansami, ale też zwyczajnie optymalizować wysokość płaconych podatków.
Podsumowanie
Zrozumienie różnicy między przychodem a dochodem jest kluczowe zarówno dla przedsiębiorców, jak i pracowników. Przychód to suma wszystkich wpływów, które otrzymuje firma lub pracownik, zanim zostaną uwzględnione jakiekolwiek koszty. Dochód natomiast jest ostatecznym wynikiem finansowym po odjęciu wszelkich kosztów i zobowiązań. Ta różnica ma szczególne znaczenie w kontekście podatkowym, gdzie podstawą opodatkowania jest dochód, a nie przychód. Warto również pamiętać, że pracownicy muszą brać pod uwagę różnicę między wynagrodzeniem brutto a netto, co ma bezpośredni wpływ na ich dochody. W przypadku ryczałtu podatek naliczany jest natomiast od przychodu, co powoduje inne konsekwencje podatkowe.