Kwota wolna od podatku to jeden z kluczowych elementów systemu podatkowego, który pozwala zmniejszyć obciążenie fiskalne osób o niższych dochodach. W ciągu ostatnich lat przepisy dotyczące jej wysokości i zasad korzystania ulegały zmianom, zwłaszcza po wprowadzeniu reform podatkowych w ramach Polskiego Ładu. Jakie zasady obowiązują obecnie? Ile wynosi kwota wolna od podatku w 2024/2025 roku i kto może z niej skorzystać? Sprawdźmy to!
Czym jest kwota wolna od podatku?
Kwota wolna od podatku to dochód, od którego nie trzeba płacić podatku dochodowego. Oznacza to, że jeśli suma rocznych zarobków podatnika nie przekroczy okreslonej wartości, nie będzie on zobowiązany do zapłaty podatku PIT.
Zasada ta dotyczy jedynie podatników rozliczających się na zasadach ogólnych według skali podatkowej (12% i 32%). Osoby, które rozliczają się w inny sposób, np. liniowo (19%) lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, nie mogą skorzystać z kwoty wolnej od podatku.
Kwota wolna od podatku jest więc mechanizmem wspierającym osoby o niższych dochodach, zmniejszając ich obciążenie fiskalne. Dzięki temu podatnicy, których dochody nie przekraczają określonego progu, mogą zachować więcej środków na własne potrzeby, co jest szczególnie istotne dla emerytów, studentów oraz osób pracujących na część etatu. Warto jednak pamiętać, że kwota wolna od podatku nie oznacza całkowitego zwolnienia z obowiązków podatkowych – jeśli dochód przekroczy wyznaczony limit, podatek naliczany jest jedynie od nadwyżki.
Kwota wolna od podatku w 2024/2025 roku
Od stycznia 2022 roku, w ramach Polskiego Ładu, kwota wolna od podatku wzrosła do 30 000 zł rocznie i ta wysokość pozostaje niezmienna również w 2024 roku. Dzięki temu podatnicy, których dochód roczny nie przekracza 30 000 zł, nie zapłacą podatku dochodowego. Natomiast ci, których dochód jest wyższy, zapłacą podatek jedynie od nadwyżki przekraczającej ten limit.
Jak działa kwota wolna od podatku?
| Dochód roczny | Podatek dochodowy |
|---|---|
| Do 30 000 zł | 0 zł |
| 30 001 zł – 120 000 zł | 12 % od nadwyżki powyżej 30 000 zł |
| Powyżej 120 000 zł | 10 800 zł + 32% od nadwyżki powyżej 120 000 zł |
Dla osób zarabiających powyżej 120 000 zł kwota wolna od podatku również działa, ale w praktyce nie wpływa na wysokość podatku, ponieważ ich dochód wchodzi w drugi próg podatkowy (32%).
Jak działa kwota wolna od podatku – przykłady
Przykład 1 – Pracownik na etacie z wynagrodzeniem minimalnym
Pan Adam zarabia 4666 zł brutto miesięcznie, co daje 55 992 zł rocznie. Ponieważ jego dochód przekracza kwotę wolną od podatku (30 000 zł), podatek dochodowy rozliczany jest tylko od nadwyżki:
55 992 zł – 30 000 zł = 25 992 zł
Podatek wynosi 12% z 25 992 zł czyli 3 119,04 zł rocznie.
Dzięki zastosowaniu kwoty wolnej od podatku, Pan Adam zapłaci podatek wyłącznie od części swoich dochodów, co zmniejsza jego całkowite obciążenie fiskalne.
Przykład 2 – Emerytka z niskim świadczeniem
Pani Maria pobiera emeryturę w wysokości 2 200 zł miesięcznie, co daje 26 400 zł rocznie. Ponieważ jej dochód nie przekracza 30 000 zł, nie zapłaci żadnego podatku dochodowego.
Kiedy można skorzystać z kwoty wolnej od podatku?
Aby skorzystać z kwoty wolnej od podatku, podatnik musi spełnić określone warunki wynikające z przepisów ustawy o PIT. Nie każdy ma prawo do odliczenia tej kwoty, dlatego warto wiedzieć w jakich sytuacjach można z niej skorzystać:
- rozliczanie na zasadach ogólnych (12% i 32%) – dotyczy to m.in. pracowników, emerytów, rencistów oraz przedsiębiorców rozliczających się na skali podatkowej.
- dochód do 30 000 zł rocznie – jeśli roczny dochód podatnika nie przekracza 30 000 zł, nie zapłaci on w ogóle podatku dochodowego, ponieważ przysługująca mu kwota zmniejszająca podatek (3 600 zł rocznie) całkowicie pokryje należny podatek PIT.
- dochód powyżej 30 000 zł – podatek naliczany od nadwyżki – osoby, których dochód roczny przekracza 30 000 zł, płacą podatek jedynie od kwoty przewyższającej ten próg. W praktyce oznacza to, że jeśli ktoś zarabia 50 000 zł rocznie, podatek naliczany jest jedynie od 20 000 zł (50 000 zł – 30 000 zł).
Ważne!
- Osoby rozliczające się podatkiem liniowym (19%) nie korzystają z kwoty wolnej od podatku.
- Podobnie przedsiębiorcy opodatkowani ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych nie mogą skorzystać z tego przywileju, ponieważ w tym przypadku podatek liczony jest od przychodu, a nie od dochodu.
- Podatnicy rozliczający się w formie karty podatkowej również nie korzystają z kwoty wolnej od podatku.
Zastosowanie kwoty wolnej od podatku pozwala wielu osobom płacić niższy podatek lub w ogóle go nie płacić. Szczególnie korzystają na tym osoby z niskimi dochodami, w tym emeryci, renciści czy osoby pracujące na część etatu.
Kwota zmniejszająca podatek a kwota wolna od podatku – różnice
Choć kwota wolna od podatku i kwota zmniejszająca podatek często są używane zamiennie, w rzeczywistości są to dwa różne mechanizmy, choć ściśle ze sobą powiązane. Ich zadaniem jest obniżenie obciążeń podatkowych dla podatników rozliczających się na zasadach ogólnych (skala podatkowa 12% i 32%).
Kwota wolna od podatku
To określona wartość dochodu, od którego nie trzeba płacić podatku PIT. Obecnie (w latach 2024/1015) wynosi ona 30 000 zł rocznie.
Oznacza to, że osoby, których roczne dochody nie przekraczają 30 000 zł, nie płacą ani złotówki podatku dochodowego. W przypadku dochodów wyższych podatek naliczany jest jedynie od nadwyżki ponad ten limit.
Kwota zmniejszająca podatek
To wartość, o jaką obniżany jest niezależny podatek PIT. Jest to 12% z kwoty wolnej od podatku, czyli: 30 000 zł x 12% = 3 600 zł.
W praktyce oznacza to, że jeśli należny podatek PIT nie przekracza 3 600 zł rocznie, podatnik nie musi go płacić.
Czy kwota wolna od podatku dotyczy zaliczek PIT?
Tak, dzięki kwocie zmniejszającej podatek pracownicy mogą już na etapie wypłaty wynagrodzenia korzystać z korzyści podatkowych. Pracodawca, pobierając zaliczkę na PIT, stosuje miesięczną kwotę zmniejszającą podatek w wysokości 300 zł (3 600 zł ÷ 12 miesięcy).
Co to oznacza w praktyce?
Jeśli pracownik złoży u swojego pracodawcy oświadczenie PIT-2 (czyli wniosek o uwzględnienie kwoty zmniejszającej podatek w miesięcznych zaliczkach PIT), to jego wynagrodzenie netto będzie wyższe o 300 zł w stosunku do sytuacji, w której ta ulga nie byłaby stosowana.
Osoby zarabiające do 30 000 zł rocznie mogą w praktyce nie płacić zaliczek na PIT, ponieważ kwota zmniejszająca podatek w pełni niweluje należność podatkową. Oznacza to, że pracownik może co miesiąc otrzymywać wyższą pensję na rękę, zamiast czekać na zwrot nadpłaconego podatku w rozliczeniu rocznym.
Podsumowanie
Kwota wolna od podatku w 2024/2025 roku wynosi 30 000 zł, co oznacza, że osoby o dochodzie do tej kwoty nie muszą płacić podatku dochodowego. Dotyczy to podatników rozliczających się według skali podatkowej (12% i 32%). Dla dochodów wyższych podatek naliczany jest wyłącznie od nadwyżki powyżej 30 000 zł. Dodatkowo dzięki mechanizmowi kwoty zmniejszającej podatek (3 6000 zł rocznie), osoby zarabiające do 30 000 zł mogą skorzystać z obniżenia podatku już na etapie zaliczek PIT.