pracownik wypelniajacy wniosek

Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z dużą odpowiedzialnością, a jednym z pytań, które często pojawiają się wśród osób samozatrudnionych, jest: “czy mogę skorzystać ze zwolnienia chorobowego (L4)?”. W odróżnieniu od pracowników etatowych, samozatrudnieni muszą sami zadbać o swoje ubezpieczenie chorobowe, które jest kluczowe jeśli chcemy skorzystać z L4. W tym artykule wyjaśniamy, jakie warunki trzeba spełnić, aby samozatrudniony mógł iść na L4, ile wynosi zasiłek chorobowy oraz jak wygląda procedura zgłoszenia L4.

Ubezpieczenie chorobowe – klucz do prawa do L4

Osoby samozatrudnione, w przeciwieństwie do pracowników etatowych, nie mają automatycznego prawa do zasiłku chorobowego. Aby z niego skorzystać, muszą opłacić składkę na ubezpieczenie chorobowe. W przypadku przedsiębiorców składka ta ma charakter dobrowolny, co oznacza, że to od samozatrudnionego zależy, czy zdecyduje się na jej opłacenie. 

Jak zgłosić ubezpieczenie chorobowe?

Aby mieć prawo do zasiłku chorobowego, należy zgłosić się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego za pomocą formularza ZUS ZUA lub ZUS ZZA (dla osób, które nie podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu). Ważne jest, aby składki były opłacane terminowo, ponieważ zaległości mogą pozbawić nas prawa do świadczeń. 

Warunki, które trzeba spełnić, aby iść na L4

Aby osoba samozatrudniona mogła skorzystać ze zwolnienia chorobowego (L4) i mogła otrzymać zasiłek chorobowy, musi spełnić klika kluczowych warunków określonych przez przepisy. Poniżej znajdziesz szczegółowe omówienie zasad, które należy spełnić, aby móc skorzystać z L4 jako osoba samozatrudniona.

  1. Okres wyczekiwania

Prawo do zasiłku chorobowego nabywa się po upływie 90 dni nieprzerwanego opłacania składki chorobowej. Oznacza to, że osoby samozatrudnione, które dopiero przystąpiły do tego ubezpieczenia, muszą poczekać trzy miesiące, zanim będą mogły skorzystać z L4.

  1. Regularność opłacania składek

Ważnym warunkiem jest terminowe opłacanie wszystkich składek ZUS. Nawet niewielkie zaległości mogą skutkować utratą prawa do zasiłku chorobowego.

  1. Zgłoszenie L4 do ZUS

Po wystawieniu elektronicznego zwolnienia lekarskiego (e-ZLA), dokument ten automatycznie trafia do ZUS. Osoba samozatrudniona nie musi dostarczać żadnych dodatkowych dokumentów, chyba że ZUS zażąda uzupełnienia informacji. 

Ile wynosi zasiłek chorobowy dla osób samozatrudnionych?

Wysokość zasiłku chorobowego zależy od podstawy wymiaru składki, którą zadeklarował samozatrudniony.

  • Minimalna podstawa w 2024 roku wynosi 1272,60, co przekłada się na zasiłek chorobowy w wysokości około 70% tej kwoty (ok. 890 zł miesięcznie).
  • Podstawa maksymalna wynosi 60% przeciętnego wynagrodzenia, co pozwala na wyższy zasiłek w momencie przebywania na L4.

Zasiłek chorobowy wypłacany jest za każdy dzień choroby, w tym również dni wolne od pracy, z wyjątkiem pierwszych trzech dni zwolnienia, które w przypadku osób samozatrudnionych są nieodpłatne

Przykład

Pani Katarzyna prowadzi działalność gospodarczą i od roku regularnie opłaca składki ZUS, w tym składkę chorobową na minimalnym poziomie. W lutym zachorowała i lekarz wystawił jej zwolnienie chorobowe na 14 dni. Zgodnie z zasadami ZUS wypłaci jej zasiłek chorobowy za 11 dni (bez pierwszych trzech dni). 

Obliczenie:

1 272, 60 zł (minimalna podstawa składki) x 70% ÷ 30 dni = 29,72 zł za dzień.

Pani Kasia otrzyma łączną kwotę 326,92 zł zasiłku chorobowego (11 dni × 29,72 zł).

Procedura zgłaszania L4

Proces zgłaszania zwolnienia chorobowego (L4) przez osobę samozatrudnioną jest prosty i opiera się głównie na systemie elektronicznym. Wprowadzenie elektronicznego zwolnienia lekarskiego (e-ZLA) znacząco uprościło ten obowiązek eliminując konieczność dostarczania dokumentów. Poniżej znajdziesz najważniejsze kroki, które pozwolą sprawnie zgłosić L4 i zadbać o poprawność formalności.

  1. Elektroniczne zwolnienie lekarskie (e-ZLA)

Po wizycie u lekarza e-ZLA jest automatycznie przesyłane do ZUS. Samozatrudniony nie musi dostarczać papierowego dokumentu. 

  1. Sprawdzenie w PUE ZUS

Przedsiębiorca może zalogować się na Platformę Usług Elektronicznych ZUS, aby sprawdzić status swojego zwolnienia. 

  1. Kontrola ZUS

W niektórych przypadkach ZUS może skontrolować, czy samozatrudniony faktycznie przebywa na L4 i nie wykonuje pracy zarobkowej w czasie zwolnienia. 

Czy L4 samozatrudnionego różni się od L4 pracownika etatowego?

Podstawowa różnica polega na tym, że samozatrudniony sam musi zadbać o opłacenie składek chorobowych. Brak ubezpieczenia chorobowego oznacza brak prawa do zasiłku. Ponadto, samozatrudniony podczas L4 nie może wykonywać pracy zarobkowej, ponieważ naruszenie tego przepisu skutkuje utratą prawa do świadczenia. 

Jakie są konsekwencje nieopłacania składek chorobowych?

Nieopłacanie składek chorobowych przez osobę samozatrudnioną wiąże się z poważnymi konsekwencjami, które mogą znacząco wpłynąć na jej sytuację finansową w razie choroby lub innych okoliczności życiowych wymagających wsparcia. Brak opłacania tej składki oznacza rezygnację z kluczowych świadczeń oferowanych przez ZUS, takich jak:

  • Zasiłek chorobowy – bez opłacania składki chorobowej przedsiębiorca nie ma prawa do świadczenia w przypadku zwolnienia lekarskiego (L4). Oznacza to, że w razie choroby nie otrzyma rekompensaty za utratę dochodów z działalności gospodarczej, co może znacznie obciążyć jego budżet.
  • Zasiłek macierzyński – składka chorobowa jest również warunkiem przyznania zasiłku macierzyńskiego, który przysługuje przedsiębiorczyniom po urodzeniu dziecka. Brak tego świadczenia może być szczególnie dotkliwy dla kobiet planujących powiększenie rodziny, ponieważ będą musiały radzić sobie bez wsparcia finansowego z ZUS.
  • Zasiłek opiekuńczy – nieopłacanie składki chorobowej wyklucza także możliwość uzyskania zasiłku opiekuńczego, który przysługuje w sytuacjach, gdy samozatrudniony musi zająć się chorym dzieckiem lub innym członkiem rodziny.

Dodatkowo, brak dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego pozbawia przedsiębiorcę poczucia bezpieczeństwa finansowego w sytuacjach losowych. Warto pamiętać, że nawet jeśli zdecyduje się na opłacanie składki w późniejszym terminie, konieczne będzie ponowne przejście 90-dniowego okresu wyczekiwania, zanim zyska prawo do świadczeń. Regularność i terminowość opłacania składek to podstawa, by móc korzystać z zabezpieczeń oferowanych przez ZUS.

Podsumowanie

Osoby samozatrudnione mogą korzystać z L4, ale tylko pod warunkiem regularnego opłacania dobrowolnej składki chorobowej. To rozwiązanie pozwala zabezpieczyć się finansowo w przypadku choroby, ale też wymaga odpowiedzialności i dbałości o terminowość wpłat. Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą, rozważa przystąpienie do ubezpieczenia chorobowego, aby w razie potrzeby móc skorzystać z zasiłku.